ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

Ο διαβήτης της κύησης (gestational diabetes) είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται σε περίπου 10% των εγκύων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στο δεύτερο τρίμηνο. Συνήθως ανιχνεύεται την 26-28η εβδομάδα κύησης οπότε και γίνεται η τακτική καμπύλη σακχάρου. Οφείλεται σε ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα ή ενδοκρινείς αδένες (ΗPL,αυξητική, IGF-1, κορτιζόλη) και βοηθούν στην ανάπτυξη του εμβρύου. Οι ορμόνες όμως αυτές επιδρούν αρνητικά στη δράση της ινσουλίνης με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Ο διαβήτης κύησης είναι συνήθως ασυμπτωματικός. Ωστόσο εάν το σάκχαρο ανέβει αρκετά μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως αυξημένη δίψα, συχνοουρία, μεγάλη κόπωση, αλλαγή στην όραση, συχνές ουρολοιμώξεις ή κολπίτιδες.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγξουν το σάκχαρο τους μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό στο πρώτο τρίμηνο, ο επόμενος έλεγχος γίνεται μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης με καμπύλη σακχάρου (συνήθως 75 γραμμάρια γλυκόζης). Μετρήσεις γίνονται πριν τη χορήγηση, σε μία και σε δύο ώρες μετά τη χορήγηση της γλυκόζης. Διαβήτης κύησης υπάρχει αν η τιμή σακχάρου είναι ≥92 στο χρόνο 0’, ≥180 στη μια ώρα μετά τη χορήγηση γλυκόζης ή ≥153 στις δύο ώρες. Η καμπύλη σακχάρου μπορεί να γίνει και με 50 ή 100 γραμμάρια γλυκόζης με διαφορετικά ωστόσο όρια παθολογικών τιμών.



Αν το σάκχαρο νηστείας είναι ≥126 mg/dl είτε στην αρχή της κύησης είτε στον χρόνο 0’ της καμπύλης σακχάρου, που συνήθως γίνεται την 26-28η εβδομάδα, θεωρείται πως η ασθενής πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη και όχι διαβήτη κύησης οπότε η αντιμετώπιση είναι διαφορετική. Οι παχύσαρκες γυναίκες όπως και όσες έχουν ιστορικό διαβήτη της κύησης ή οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη πρέπει να ελέγχονται από την πρώτη επίσκεψη (πριν τη 12η εβδομάδα) με καμπύλη σακχάρου.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Μακροσωμία, δυστοκία ώμων, τραύμα μητέρας και εμβρύου, πρόωρος τοκετός, προεκλαμψία, καισαρική, νευρολογικά προβλήματα, νεογνική υπογλυκαιμία, αύξηση κινδύνου παχυσαρκίας και ΣΔ εμβρύου στην ενήλικο ζωή, ίκτερος.
Δεν παρατηρείται αύξηση των συγγενών διαταραχών/ανωμαλιών λόγω του διαβήτη κύησης.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Αφού διαπιστωθεί διαβήτης κύησης, απαιτούνται πολλαπλές μετρήσεις σακχάρου (5-6 /μέρα) πριν το γεύμα, στη μία καθώς και στις δύο ώρες μετά, πάντα σύμφωνα με τις εξατομικευμένες οδηγίες του ενδοκρινολόγου σας. Πολλές φορές μετά την 24-28η εβδομάδα, απατείται μηνιαίος υπέρηχος του εμβρύου από το θεράποντα γυναικολόγο για να εκτιμηθούν η περίμετρος μέσης και κεφαλής του εμβρύου καθώς και να αποκλειστεί η πιθανότητα πολυδραμνίου. Σε ύπαρξη αυτών των διαταραχών θα απαιτηθεί η έναρξη ή η εντατικοποίηση θεραπείας με ινσουλίνη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αρχικά και για 7-10 μέρες εφαρμόζουμε διαιτητικά μέτρα και άσκηση. Εφ’όσον αποδώσουν και επιτευχθούν οι στόχοι του σακχάρου στις μετρήσεις με το μηχανάκι στο σπίτι, συνεχίζουμς καθ’αυτόν τον τρόπο. Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται έναρξη μικρών δόσεων ινσουλίνης. Το είδος της ινσουλίνης, οι μονάδες και ο χρόνος χορήγησης θα καθοριστούν από τον ενδοκρινολόγο σας με βάση τις ανάγκες.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Στο διαβήτη κύησης η πρόσληψη υδαταθράκων (ψωμί, αλεύρι, δημητριακά, φρούτα, ζάχαρη, μακαρόνια, ρύζι, πατάτες κλπ) είναι καλό να μην ξεπερνά το 33-40% των συνολικών θερμίδων με ελάχιστη ημερήσια πρόσληψη τα 175gr υδατανθράκων. Μην τρώτε μαζεμένους σε ένα γεύμα τους υδατάνθρακες αλλά μοιράστε τους σε 3 κύρια γεύματα και 3 σνακ ώστε να αποφευχθούν απότομες αυξήσεις στις τιμές σακχάρου. Γενικά τρώτε κάθε 2-3 ώρες για να μην έχετε μεγάλες διακυμάνσεις στο σάκχαρο αίματος.

Προτιμούμε τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και με πλούσια περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (30-50 gr/μέρα) όπως περιγράφονται παρακάτω. Ακόμα προτιμάμε λαχανικά όπως πράσινα φασόλια, μπρόκολο, κουνουπίδι, ντομάτες, καρότα καθώς και προιόντα «ολικής αλέσεως» (ψωμί, δημητριακά ή κράκερς).

Αποφεύγουμε τα γλυκά, τα προιόντα φουρνου και τη ζάχαρη. Προτιμάμε τα φρούτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη από τους χυμούς (έως 2 φρούτα/μέρα). Αποφεύγουμε τους πολλούς υδατάνθρακες (ψωμί, φρυγανιές, χυμοί, φρούτα) στο πρωινό.



Οι τροφές με πρωτείνες και χαμηλά ποσοστά συνυπάρχοντος λίπους πρέπει να αποτελούν περίπου το 25% των συνολικών θερμίδων (1.1 gr/κιλό βάρους). Πχ κοτόπουλο, ψάρι, άπαχα κόκκινα κρέατα. Επεξεργασμένες τροφές όπως λουκάνικα, μπέηκον κτλ πρέπει να αποφεύγονται. Το λίπος πρέπει να αποτελεί έως το 35% των συνολικών θερμίδων. Αποφεύγουμε τα ζωικά λίπη (βούτυρο, μαργαρίνη) και τις τροφές που παρασκευάζονται ή τηγανίζονται ή μαγειρεύονται με αυτά. Αντίθετα προτιμούμε τα φυτικά λίπη όπως το ελαιόλαδο και τους ξηρούς καρπούς.

Ενδεικτικά:

Πρωινό: τυρί, ασπράδι αυγών
Σνακς: γιαούρτι, φρούτο, αμύγδαλα, καρύδια, ψάρι
Μεσημέρι/Βράδυ: Βάλτε στο γεύμα σας και λαχανικά (3-5 μερίδες/μέρα)

ΘΕΡΜΙΔΕΣ

Γενικά δεν θέλουμε οι έγκυες να λαμβάνουν λιγότερες από 1800 Kcal/μέρα.

Οι φυσιολογικού βάρους γυναίκες είναι καλό να προσλαμβάνουν 30 θερμίδες/κιλό/μέρα ενώ η συνολική πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη να είναι μεταξύ 11.3-15.9 κιλά.



Οι αντίστοιχες τιμές για τις υπέρβαρες γυναίκες είναι 24 kcal/κιλό/μέρα με πρόσληψη βάρους 6.8-11.3 kg ενώ για τις νοσογόνα παχύσαρκες 12 kcal/κιλό/μέρα με μέγιστη πρόσληψη βάρους 6.8 κιλά. Αντίθετα αν η γυναίκα είναι ελλιποβαρής (ΒΜΙ<20 kg/m2) η ημερήσια πρόσληψη οφείλει να είναι 35-40 kcal/κιλό/μέρα και η συνολική πρόσληψη βάρους 12-18 κιλά.

ΑΣΚΗΣΗ

Αρχικά μιλήστε με το γυναικολόγο σας. Αν δεν υπάρχει υπάρχει γυναικολογική ή άλλη αντένδειξη βάλτε στο πρόγραμμά σας 30 λεπτά περπάτημα (3-4 φορές ανά εβδομάδα) καλύτερα 2 -3 ώρες μετά το κυρίως γεύμα.

Φροντίστε να έχετε μαζί σας φρυγανιές, καραμέλες, ή ένα μικρό χυμό. Αν το σάκχαρό σας πριν το περπάτημα είναι <80mg/dl έχετε μαζί σας ένα σνακ με υδατάνθρακες (πχ φρυγανιά).



Εάν αισθανθείτε συμπτώματα υπογλυκαιμίας (ταχυκαρδία, τρόμο, εφίδρωση, πείνα, αδυναμία, σύγχυση, νευρικότητα) μετρήστε το σάκχαρό σας και εάν είναι κάτω από 65-70 mg/dl καταναλώστε το σνακ (2 φρυγανιές) και μετρηθείτε ξανά σε 15-20 λεπτά. Σε περίπτωση που τα συμπτώματα και το χαμηλό σάκχαρο επιμένουν, καταναλώστε πρόσθετους υδατάνθρακες (μισή κούπα χυμό πορτοκάλι) και επικοινωνήστε με τον ιατρό σας.

ΣΤΟΧΟΙ

Στόχος σακχάρου κατά τον τοκετό

Στόχος: 80-110mg/dl

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ

Παρακολουθούμε τα σάκχαρα για τις πρώτες 2-3 ημέρες μετά τον τοκετό. Αν είναι φυσιολογικά, σταματά ο καθημερινός έλεγχος σακχάρου.Στις 6 με 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό πρέπει να επαναλάβουμε την καμπύλη σακχάρου για να διαπιστώσουμε πως δεν παραμένει κάποια διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης.



Αν η καμπύλη είναι φυσιολογική τότε πρέπει να γίνεται μέτρηση του σακχάρου νηστείας (ή/και καμπύλη σακχάρου σε γυναίκες με παράγοντες κινδύνου) σε 6 μήνες και κάθε χρόνο μετά, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 στα επόμενα χρόνια. Οι γυναίκες που χρειάστηκαν ινσουλίνη κατά τη διάρκεια της κύησης, διαγνώσθηκαν με διαβήτη κύησης νωρίς στην κύηση ή είχαν διαβήτη κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη έχουν έως και 50% πιθανότητα ανάπτυξης ΣΔ τύπου 2 στα πρώτα 5 χρόνια μετά την εγκυμοσύνη. Επίσης η αύξηση βάρους κατά 5 κιλά μετά τον τοκετό διπλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη. Πριν τον θηλασμό καλό είναι να λαμβάνεται κάποιο μικρό σνακ με 15 gr υδατάνθρακες (πχ 2 φρυγανιές).

Οι παραπάνω πληροφορίες αφορούν γενικά στην/ον ασθενή με διαβήτη με βάση την υπάρχουσα ιατρική γνώση. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται εξατομίκευση σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς ξεχωριστά.



Για περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις μιλήστε με τον ιατρό σας.

stelios@foudoulakis.com

Ιατρείο: 26213 01914

Κινητό: 6973342373

Μανωλοπούλου και Προύσσης 2,

Πύργος Ηλείας